Current 16th Periodic Plan of Nepal (2024/25 A.D- 2028/29 A.D) (2081/82 B.S - 2085/86 B.S)

Current 16th Periodic Plan of Nepal (2024/25 A.D- 2028/29 A.D) (2081/82 B.S - 2085/86 B.S)

Background

Nepal has a history of planned development starting from 1956, which includes the implementation of ten five-year plans and three three-year plans. The current plan, the Sixteenth Five-Year Plan (2081/82 - 2085/86), continues to address persistent issues such as poverty, economic disparity, and social exclusion. The overarching goal of this plan is to propel Nepal towards economic development, good governance, social justice, and prosperity, ultimately aiming for Nepal's graduation from a least developed country to a developing country.

Vision and Objectives of current 16th periodic plan of Nepal

The vision of the Sixteenth Plan is encapsulated in the slogan: "Good Governance, Social Justice, and Prosperity." The primary objective is to establish good governance across political, administrative, and judicial sectors. This involves eliminating structural barriers to development and ensuring social justice through structural transformation.

Strategies and Policies of current 16th periodic plan of Nepal

To achieve its vision and objectives, the plan outlines several strategies and policies:

1. Economic Base Strengthening: Focus on reinforcing the primary and secondary sectors while ensuring the stability of the service sector.
2. Financial System Development: Develop an accountable financial system, expand the scope of revenue, and stabilize external sectors.
3. Resource Utilization: Efficiently utilize financial resources, boost production, and create employment opportunities.
4. Supply Systems: Ensure reliable, timely, quality, and cost-effective supply systems to enhance production and productivity.
5. Human Resource Development: Produce and mobilize skilled and efficient workforce as per market demand, leveraging demographic dividends.
6. Economic Growth Targets: Aim for an economic growth rate of 7.3%, increase per capita income to $2351, reduce absolute poverty to 12%, and lower consumer inflation to 5% by the end of the plan period.
7. Human Development Index (HDI): Increase HDI from 0.601 to 0.650 and reduce the economic and environmental risk index from 29.7 to 24.

Quantitative Targets of current 16th periodic plan of Nepal

Quantitative targets of the current Sixteenth Plan of Nepal (2024/25 - 2028/29)

S.N.	Indicators	Situation in FY 2079/80	Five Years Plan's Target (FY 2085/86)
1	Annual average economic growth rate (%)	3.5	7.3
2	Per capita GDP (in $ US)	1456	2351
3	Population below poverty line (%)	20.3	12.0
4	Consumer Price Inflation (%)	7.7	5.0
5	Human Development Index (HDI)	0.601	0.650
6	Human Wealth Index	76.3	78.0
7	Economic and Environmental Risk Index	29.7	24.0
8	Literacy Rate (above 5 years) (%)	76.2	85.0
9	Life Expectancy (from birth) (Years)	71.3	73.0
10	Households with access to bank and financial institutions (%)	63	85
11	Per Person Electricity Consumption (KW/hr)	380	700
12	Population with access to electricity (%)	96.7	100
13	Population with access to internet service (%)	69.2	90.0
14	Productivity of major agricultural crops (Metric Tons/hectare)	3.3	3.7
15	Gini Coefficient based on property	0.24	0.22
16	Gender Development Index	0.885	0.967

Source: NPC (Sixteenth Plan (2081/82 - 2085/86))

The Sixteenth Plan sets ambitious targets across various indicators, including:

• Economic Growth: Increase the annual average economic growth rate from 3.5% to 7.3%.
• Per Capita GDP: Raise from $1456 to $2351.
• Poverty Reduction: Reduce the population below the poverty line from 20.3% to 12%.
• Human Development Index: Improve from 0.601 to 0.650.
• Electricity Access: Ensure 100% population access to electricity, with per capita consumption increasing from 380 KW/hr to 700 KW/hr.
• Internet Access: Increase the population with internet access from 69.2% to 90%.
• Agricultural Productivity: Enhance productivity of major agricultural crops from 3.3 metric tons per hectare to 3.7 metric tons per hectare.
• Gini Coefficient: Improve from 0.24 to 0.22, indicating reduced income inequality.
• Gender Development Index: Increase from 0.885 to 0.967.

Long-Term Vision and Strategies of current 16th periodic plan of Nepal

The long-term vision "Prosperous Nepal, Happy Nepali" aims to establish a prosperous, independent, and socialism-oriented economy with happy, healthy, and educated citizens enjoying equality of opportunities and high standards of living. The main national objectives and goals are prosperity and happiness, supported by accessible infrastructure, high and sustainable production, equitable national income, a healthy and balanced environment, and comprehensive democracy.

To achieve these goals, the following long-term strategies have been identified:

1. Rapid and Sustainable Economic Growth: Focus on employment-oriented growth.
2. Affordable Quality Health and Education: Ensure accessible and quality healthcare and education for all.
3. Infrastructure Development: Enhance internal and international connectivity and develop sustainable cities and settlements.
4. Productivity and Competitiveness: Increase production and productivity across sectors.
5. Social Security and Protection: Provide comprehensive and sustainable social security.
6. Natural Resource Conservation: Conserve natural resources and improve resilience.

Priority Areas of current 16th periodic plan of Nepal

To implement the long-term vision, priority areas include:

• High-quality transport systems and communication infrastructure.
• Quality human capital and entrepreneurial culture.
• Growth in hydroelectricity production and green economy promotion.
• Expansion of quality tourism services.
• Systematic urbanization and housing development.
• Strengthening provincial and local economies.

In conclusion, the Sixteenth Plan of Nepal aims to foster significant economic and social transformation through strategic policies, ambitious targets, and a commitment to good governance and social justice. With a clear vision and well-defined objectives, Nepal is set on a path towards sustainable development and prosperity.

Current 16th periodic plan of Nepal in Nepali

वर्तमान १६औं पञ्चवर्षीय आवधिक योजना (२०२४/२५ - २०२८/२९) (२०८१/८२ - २०८५/८६)

पृष्ठभूमि

नेपालमा १९५६ देखि योजनाबद्ध विकासको इतिहास छ, जसमा दस पञ्चवर्षीय योजना र तीन त्रैवार्षिक योजनाहरूको कार्यान्वयन समावेश छ। वर्तमान योजना, सोह्रौं पञ्चवर्षीय योजना (२०८१/८२ - २०८५/८६), गरिबी, आर्थिक असमानता र सामाजिक बहिष्करण जस्ता दीर्घकालीन समस्याहरूलाई समाधान गर्न जारी छ। यस योजनाको मुख्य उद्देश्य नेपाललाई आर्थिक विकास, सुशासन, सामाजिक न्याय र समृद्धितर्फ अगाडि बढाउने हो, जसको अन्तिम लक्ष्य नेपाललाई अल्पविकसित देशबाट विकासशील देशको श्रेणीमा स्तरोन्नति गर्नु हो।

सोह्रौं पञ्चवर्षीय योजनाको दृष्टिकोण र उद्देश्य

सोह्रौं योजनाको दृष्टिकोण "सुशासन, सामाजिक न्याय र समृद्धि" नारामा समेटिएको छ। मुख्य उद्देश्य राजनीतिक, प्रशासनिक र न्यायिक क्षेत्रमा सुशासन स्थापित गर्नु हो। यसमा विकास प्रयासहरूमा देखिएका संरचनात्मक बाधाहरूलाई हटाउने र सामाजिक न्याय सुनिश्चित गर्ने समावेश छ।

सोह्रौं पञ्चवर्षीय योजनाका रणनीतिहरू र नीतिहरू

यसको दृष्टिकोण र उद्देश्यहरू प्राप्त गर्न, योजनाले विभिन्न रणनीतिहरू र नीतिहरूलाई परिकल्पना गरेको छ:

१. आर्थिक आधार सुदृढीकरण: प्राथमिक र द्वितीयक क्षेत्रहरूलाई सुदृढ पार्दै सेवा क्षेत्रको स्थिरता सुनिश्चित गर्ने।
२. वित्तीय प्रणाली विकास: उत्तरदायी वित्तीय प्रणाली विकास गर्ने, राजस्वको दायरा विस्तार गर्ने, र बाह्य क्षेत्रहरूलाई स्थिर बनाउने।
३. स्रोतहरूको उपयोग: वित्तीय स्रोतहरूको कुशलतापूर्वक उपयोग गर्ने, उत्पादन बढाउने, र रोजगार सिर्जना गर्ने।
४. आपूर्ति प्रणालीहरू: उत्पादन र उत्पादकत्व बढाउन भरपर्दो, समयमै, गुणस्तरीय र लागत-प्रभावी आपूर्ति प्रणालीहरू सुनिश्चित गर्ने।
५. मानव संसाधन विकास: बजार मागअनुसार दक्ष र कुशल जनशक्ति उत्पादन गर्ने र परिचालन गर्ने, जनसांख्यिक लाभलाई उपयोग गर्दै।
६. आर्थिक वृद्धि लक्ष्य: ७.३% आर्थिक वृद्धि दर हासिल गर्ने, प्रति व्यक्ति आय $२३५१ मा बढाउने, गरिबीलाई १२% मा घटाउने, र उपभोक्ता मुद्रास्फीति ५% मा कम गर्ने लक्ष्य राख्ने।
७. मानव विकास सूचकांक (HDI): HDI लाई ०.६०१ बाट ०.६५० मा बढाउने र आर्थिक तथा वातावरणीय जोखिम सूचकांकलाई २९.७ बाट २४ मा घटाउने।

सोह्रौं पञ्चवर्षीय योजनाका गुणात्मक लक्ष्यहरू

सोह्रौं योजनाले विभिन्न सूचकहरूमा महत्वाकांक्षी लक्ष्यहरू निर्धारण गरेको छ:

क्र.स.	सूचकहरू	वर्तमान अवस्था (व. सं. २०७९/८०)	पञ्चवर्षीय योजनाको लक्ष्य (व. सं. २०८५/८६)
1	वार्षिक औसत आर्थिक वृद्धि दर (%)	३.५	७.३
2	प्रति व्यक्ति GDP (USD मा)	१४५६	२३५१
3	गरिबी रेखामुनि जनसंख्या (%)	२०.३	१२.०
4	उपभोक्ता मूल्य मुद्रास्फीति (%)	७.७	५.०
5	मानव विकास सूचकांक (HDI)	०.६०१	०.६५०
6	मानव सम्पत्ति सूचकांक	७६.३	७८.०
7	आर्थिक र वातावरणीय जोखिम सूचकांक	२९.७	२४.०
8	साक्षरता दर (५ वर्ष माथिका) (%)	७६.२	८५.०
9	जीवन प्रत्याशा (जन्मदेखि) (वर्ष)	७१.३	७३.०
10	बैंक र वित्तीय संस्थाहरूमा पहुँच भएका घरपरिवार (%)	६३	८५
11	प्रति व्यक्ति बिजुली खपत (KW/hr)	३८०	७००
12	बिजुली पहुँच भएका जनसंख्या (%)	९६.७	१००
13	इन्टरनेट सेवामा पहुँच भएका जनसंख्या (%)	६९.२	९०.०
14	प्रमुख कृषिउपजहरूको उत्पादकत्व (मेट्रिक टन/हेक्टर)	३.३	३.७
15	सम्पत्तिमा आधारित गिनी गुणांक	०.२४	०.२२
16	लैंगिक विकास सूचकांक	०.८८५	०.९६७

श्रोत: राष्ट्रिय योजना आयोग, सोह्रौँ आवधिक योजना (२०८१/८२ - २०८५/८६)

दीर्घकालीन दृष्टिकोण र रणनीतिहरू

दीर्घकालीन दृष्टिकोण "समृद्ध नेपाल, सुखी नेपाली" ले सुखी, स्वस्थ र शिक्षित नागरिकहरूलाई समान अवसरहरू, गरिमा र उच्च जीवनस्तरको साथ एक समृद्ध, स्वतन्त्र र समाजवादी-उन्मुख अर्थतन्त्रको स्थापना गर्ने उद्देश्य राखेको छ। प्रमुख राष्ट्रिय उद्देश्यहरू समृद्धि र सुख समावेश छन्, जुन पहुँचयोग्य पूर्वाधार, उच्च र स्थिर उत्पादन, न्यायपूर्ण राष्ट्रिय आय, स्वस्थ र सन्तुलित वातावरण, र समावेशी लोकतन्त्रले समर्थित छ।

यसका लागि निम्न दीर्घकालीन रणनीतिहरू पहिचान गरिएका छन्:

१. राष्ट्रिय र अन्तर्राष्ट्रिय अन्तर्सम्बन्ध विकास: समावेशी र गुणस्तरीय पूर्वाधार विकास।
२. सर्वसुलभ र गुणस्तरीय स्वास्थ्य र शिक्षा: सबैका लागि पहुँचयोग्य र गुणस्तरीय स्वास्थ्य र शिक्षा सुनिश्चित गर्नु।
३. उत्पादन र प्रतिस्पर्धा बढाउनु: उत्पादन र उत्पादकत्व बढाउनु।
४. सामाजिक सुरक्षा र संरक्षण: समावेशी र दिगो सामाजिक सुरक्षा प्रदान गर्नु।
५. प्राकृतिक स्रोतहरूको संरक्षण: प्राकृतिक स्रोतहरूको संरक्षण र पुनर्स्थापना गर्नु।
६. सङ्गठित शहरीकरण र आवास विकास: व्यवस्थित शहरीकरण र आवास विकास।
७. प्रदेश र स्थानीय अर्थतन्त्रको सुदृढीकरण: स्थानीय अर्थतन्त्रलाई सुदृढीकरण गर्नु।

प्राथमिकताका क्षेत्रहरू

दीर्घकालीन दृष्टिकोणलाई कार्यान्वयन गर्न प्राथमिकता क्षेत्रहरूमा समावेश छन्:

• उच्च-गुणस्तरीय यातायात प्रणाली र सञ्चार पूर्वाधार।
• गुणस्तरीय मानव पूँजी र उद्यमशील संस्कृति।
• जलविद्युत उत्पादन र हरित अर्थतन्त्रको वृद्धि।
• गुणस्तरीय पर्यटन सेवाहरूको विस्तार।
• व्यवस्थित शहरीकरण र आवास विकास।
• प्रदेश र स्थानीय अर्थतन्त्रको सुदृढीकरण।

निष्कर्ष

सोह्रौं योजना नेपाललाई आर्थिक र सामाजिक रूपान्तरणको मार्गमा अग्रसर गराउन रणनीतिक नीतिहरू, महत्वाकांक्षी लक्ष्यहरू र सुशासन र सामाजिक न्यायको प्रतिबद्धता मार्फत महत्त्वपूर्ण आर्थिक र सामाजिक परिवर्तनको मार्गमा अग्रसर गर्ने उद्देश्य राख्दछ। स्पष्ट दृष्टिकोण र परिभाषित उद्देश्यहरूसँग, नेपाल दीर्घकालीन विकास र समृद्धितर्फ अग्रसर भएको छ।